Παράγοντες Επιλογής Οπλικού Συστήματος

Στη διαχείριση του κόστους κύκλου ζωής ενός οπλικού συστήματος (Ο/Σ) το στάδιο της απόκτησής αποτελεί τη σημαντικότερη φάση της ζωής του και συνάμα το δυσκολότερο αντικείμενο καθώς αποτελεί μία σημαντική απόφαση για μία επένδυση η οποία θα απασχολήσει τον φορέα απόκτησής σε βάθος χρόνου, που κυμαίνεται συνήθως από 25 έως 35 έτη.

Ως εκ τούτου, η επιλογή του Ο/Σ θα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή, ώστε το νέο Ο/Σ να δύναται να ανταποκριθεί στην επιχειρησιακή απαίτηση, να ελαχιστοποιούνται τα πιθανά προβλήματα λειτουργίας και υποστήριξής και να προϋπολογίζεται μακρόχρονα το κόστος υποστήριξής, μέχρι απόσυρσης του. 

Σημειώνεται ότι με τον όρο Οπλικό Σύστημα (Ο/Σ) νοείται ένα ολοκληρωμένο σύστημα ή συνδυασμός επί μέρους συστημάτων (πχ αεροσκάφος, πλοίο επιφανείας, πυραυλικό σύστημα, σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης κλπ) που μπορεί να ανταποκριθεί στην αποστολή του με επιτυχία και αποτελεσματικότητα.  

Με το πιο πάνω σκεπτικό κατά την επιλογή ενός νέου Ο/Σ θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και να συνεκτιμώνται οι κατωτέρω κύριοι παράγοντες:

1. Ικανοποίηση Επιχειρησιακής Απαίτησης – Προδιαγραφών. 

Ο παράγοντας αποτελεί τη βασική προϋπόθεση για την αξιολόγηση του υποψήφιου για προμήθεια Ο/Σ και καθορίζει τις ποιοτικές απαιτήσεις του προς προμήθεια Ο/Σ. Σε περίπτωση που δεν ικανοποιείται η επιχειρησιακή απαίτηση και τα βασικά κριτήρια της προδιαγραφής που έχουν τεθεί, το υποψήφιο Ο/Σ απορρίπτεται στο σύνολό του. Τα επιθυμητά κριτήρια της προδιαγραφής βαθμολογούνται και λαμβάνονται υπόψη στην περαιτέρω αξιολόγηση του οπλικού συστήματος. 

2. Αποτελεσματικότητα

Ο παράγοντας σχετίζεται με την ικανοποίηση της επιχειρησιακής απαίτησης και το μέγεθος της συμβολής του Ο/Σ στη συνολική ικανότητα των στρατιωτικών δυνάμεων του φορέα προμήθειας, ώστε να καταστεί πολλαπλασιαστής ισχύος έναντι της εκάστοτε απειλής. Ο παράγοντας καθορίζει τις ποσοτικές απαιτήσεις του προς προμήθεια Ο/Σ. 

3. Επιβιωσιμότητα 

Αποτελεί το βαθμό ικανότητας του Ο/Σ να επιβιώσει και λειτουργήσει στο εκάστοτε επιχειρησιακό και εξωτερικό περιβάλλον. Στη περίπτωση πχ του Ο/Σ – αεροσκάφους, θεωρούμε την δυνατότητά να επιβιώσει στο σύγχρονο πεδίο μάχης κατά την εκτέλεση παρατεταμένων επιχειρήσεων με αποτελεσματικότητα υπό δυσμενείς συνθήκες καιρού, ημέρα και νύχτα. Ο παράγοντας συνδέεται σε αυτή τη περίπτωση με τον αναμενόμενο αριθμό απωλειών του στόλου σε περίοδο ειρήνης (ατυχήματα ασφάλειας πτήσεων) και πολέμου (attrition rate). 

4. Συντηρησιμότητα

Ο παράγοντας αναφέρεται στην ευκολία συντήρησης του Ο/Σ όσον αφορά στις διαδικασίες, χρόνους αποκατάστασης βλαβών και επανεξυπηρέτησης, απαιτήσεις προγραμματισμένης συντήρησης, εκμετάλλευσης ανεπτυγμένων δραστηριοτήτων τεχνικής υποστήριξης. Κατά την αξιολόγηση του παράγοντα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στατιστικοί δείκτες σύμφωνα με επίσημες καταγραφές άλλων χρηστών του Ο/Σ, κυρίως στους τομείς αξιοπιστίας, διαθεσιμότητας και υποστήριξης. Ο παράγοντας αυτός θα δώσει σημαντικές απαντήσεις για την οργάνωση της τεχνικής υποστήριξης του Ο/Σ και θα αποτελέσει το βασικό παράγοντα για τον υπολογισμό του κόστους υποστήριξης.

5. Ωριμότητα 

Ο παράγοντας δείχνει τη φάση παραγωγής στην οποία βρίσκεται το Ο/Σ. Για Ο/Σ που βρίσκονται στην αρχική φάση παραγωγής θα πρέπει να αναμένονται μελλοντικές αναβαθμίσεις ή βελτιώσεις σχεδιαστικών αστοχιών, που θα έχουν άμεση αύξηση του κόστους στο στάδιο λειτουργίας και υποστήριξης, που συνήθως είναι μη προβλέψιμο. Επίσης, για Ο/Σ που είναι στην αρχική φάση παραγωγής δεν έχουν πιστοποιηθεί οι στατιστικοί δείκτες συντηρησιμότητας με αποτέλεσμα την αβεβαιότητα στην σχεδίαση της εν συνεχεία υποστήριξής του. Αντιθέτως Ο/Σ που είναι σε μεταγενέστερες φάσεις παραγωγής έχουν ήδη ενσωματώσει μεγάλο μέρος των αναβαθμίσεων ή βελτιώσεων μειώνοντας το απρόβλεπτο κόστος και έχουν προσεγγισθεί ακριβέστερα οι δείκτες συντηρησιμότητας, 

6. Δυνατότητες Ενσωμάτωσης  Νέων Συστημάτων 

Ο παράγοντας σχετίζεται με την ευκολία ενσωμάτωσης νέων συστημάτων ή επιχειρησιακών αναγκών στο προς απόκτηση Ο/Σ, που θα δώσει τη δυνατότητα να ανταποκριθεί σε μελλοντικές επιχειρησιακές απαιτήσεις. Με βάση τον παράγοντα αυτόν είναι δυνατή η εκτίμηση του κόστους ενσωμάτωσης νέων συστημάτων κατά το στάδιο λειτουργίας και υποστήριξης. 

7. Ομοιοτυπία

Αφορά την εξέταση ομοιοτυπίας του Ο/Σ ή υποσυστημάτων του με αντίστοιχα συστήματα για τα οποία ήδη έχουν αναπτυχθεί δραστηριότητες υποστήριξης από το φορέα προμήθειας ή της εγχώριας βιομηχανίας. Σημειώνεται ότι σε περίπτωση προμήθειας όμοιου τύπου Ο/Σ δεν εξασφαλίζεται απόλυτα η ομοιοτυπία, αν δεν ελεγχθεί πλήρως η διαμόρφωση (configuration) του συστήματος

8. Διαλειτουργικότητα

Ο παράγοντας αφορά τις δυνατότητες διαλειτουργικότητας με υφιστάμενα Ο/Σ ή επί μέρους συστήματα προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν δυσλειτουργίες, με αποτέλεσμα να απαιτηθούν ανάγκες προσαρμογής των υφισταμένων συστημάτων ή του προς προμήθεια συστήματος που ενδεχομένως μπορεί να υποβαθμίσουν τις δυνατότητες του.

9. Ένταξη στο Σύστημα Υποστήριξης

Ο παράγοντας έγκειται στην αξιολόγηση του προτεινόμενου ILS (Integrated Logistics Support) με βάση το οποίο σχεδιάζεται η οργάνωση της εν συνεχεία υποστήριξής (FOS) για ένταξη του Ο/Σ στο υφιστάμενο σύστημα υποστήριξης. Με βάση το προτεινόμενο ILS είναι δυνατόν να προϋπολογιστεί το κόστος υποστήριξης, οι ενδεχόμενες προσαρμογές που πρέπει να γίνουν και να καθορισθούν οι πόροι που απαιτούνται για την διατήρηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας του Ο/Σ σε όλη τη διάρκεια επιχειρησιακής ζωής του.

10. Απαιτήσεις σε Μέσα, Υποδομές και Εγκαταστάσεις

Ο παράγοντας σχετίζεται με τις απαιτήσεις σε μέσα υποστήριξης και ανάπτυξη νέων υποδομών για την υποστήριξη του Ο/Σ ανά βαθμό συντήρησης (OLM, ILM, DLM), καθώς και την δυνατότητα αποδέσμευσής τους από τον κατασκευαστή ή υποκατασκευαστές. Επίσης, αφορά τις απαιτήσεις σε επιπλέον εγκαταστάσεις που θα φιλοξενήσουν τις νέες υποδομές και το ίδιο το Ο/Σ, καθώς και τις απαιτούμενες υποδομές δικτύων επικοινωνιών – πληροφορικής.  

11. Φιλικότητα με Περιβάλλον  

Ο παράγοντας σχετίζεται με το πόσο φιλικό είναι το Ο/Σ με το περιβάλλον όσον αφορά τα υλικά κατασκευής,  τα απόβλητα από τη λειτουργία του και τα αναλώσιμα υλικά. Με βάση αυτό το παράγοντα πρέπει να εκτιμηθούν οι υποδομές που πρέπει να αναπτυχθούν για την επισκευή, αποθήκευση ανταλλακτικών και διαχείριση των αναλωσίμων – αποβλήτων, μη φιλικών με το περιβάλλον. 

12. Απαιτήσεις εκπαίδευσης

Αφορά τις απαιτήσεις αρχικής και εν συνεχεία εκπαίδευσης προσωπικού σε όλα τα επίπεδα χρήσης και υποστήριξης, καθώς και τον απαραίτητο εξοπλισμό για την αποτελεσματική και ρεαλιστική εκπαίδευσή του. 

13. Βιβλιογραφία 

Αφορά το κόστος εξασφάλισης της βιβλιογραφίας και την ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών για αναπαραγωγή, τροποποιήσεις κλπ. Ιδιαίτερη σημασία έχει η διαθεσιμότητα ηλεκτρονικής βιβλιογραφίας και η δυνατότητα υποστήριξής της από συστήματα πληροφορικής.

14. Απαιτήσεις σε προσωπικό 

Οι απαιτήσεις αφορούν τη στελέχωση των δραστηριοτήτων λειτουργίας και υποστήριξης του Ο/Σ με προσωπικό σε μορφή συντελεστών ανά μονάδα του οπλικού συστήματος. Ο παράγοντας θα καθορίσει την αρχική και τη μετέπειτα στελέχωση των δραστηριοτήτων.

15. Συνολικό Κόστος Κύκλου Ζωής 

Κατά την αξιολόγηση του Ο/Σ πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σοβαρά το συνολικό κόστος του κύκλου ζωής και όχι μόνο το κόστος απόκτησης, καθώς το κόστος απόκτησης αποτελεί μία εφάπαξ δαπάνη ενώ το κόστος λειτουργίας και υποστήριξης μία ετήσια δαπάνη η οποία θα δεσμεύσει το φορέα απόκτησης για εξεύρεση των απαραιτήτων πόρων σε βάθος πέραν της εικοσιπενταετίας. Βασική παράμετρος στο κόστος λειτουργίας και υποστήριξης είναι η σχεδιαζόμενη εκμετάλλευση του Ο/Σ και η επιθυμητή διαθεσιμότητα. Όσον αφορά το κόστος απόσυρσης, παρότι είναι πρώιμο για το στάδιο απόκτησης, θα πρέπει να εκτιμηθεί καθώς αποτελεί ένα σημαντικό κόστος στο κύκλο ζωής του Ο/Σ μετά το πέρας επιχειρησιακής εκμετάλλευσης και σχετίζεται με την απόφαση της  αποστρατικοποίησης ή  την μεταπώλησής με την εναπομένουσα αξία του.